Driektober – Hét feest voor de Leidenaren

Zo eind september, als de blaadjes geel worden en naar beneden dwarrelen en je de herfst kun ruiken, begint mijn hart sneller te kloppen. Niet omdat ik blij bent dat de zomer voorbij is en ik blij bent dat het snelle donker wordt ’s avonds. Voor mij zijn dit de voortekenen dat het bijna Driektober (3 oktober) is. Voor de meeste mensen gewoon een dag in het jaar, maar voor een Leidenaar wordt hier het hele jaar naar toe geleefd. Vandaag zal ik jullie vertellen waarom dit zo’n bijzondere dag is voor ons.

Geschedenis les (in een notendop)

We gaan terug naar 1574. De stad Leiden was toen al enige tijd omsingelt door de Spanjaarden (80 jarige oorlog). Het voedsel was op en het volk werd ongeduldig. Opgeven zouden ze niet en Burgemeester van der Werff bood zelfs zijn arm aan aan de Leidenaren om op te eten.
Gelukkig werd er achter de schermen door de de Prins van Oranje en de Watergeuzen gewerkt aan een reddingsplan. De dijken zouden worden door gestoken om zo per boot de stad te bereiken. Toen er begin oktober een storm opkomst was, vluchten de Spanjaarden, bang voor het opkomende water.

In de ochtend van 3 oktober konden de Leidenaren niet geloven dat de Spanjaarden echt weg waren en stuurde een kleine jongen naar het kamp. Hier vindt hij niets behalve een grote pot met hutspot, ETEN! Die ochtend bereiken de Watergeuzen ook de stad en ook zij brengen voedsel; Haring en Witte brood.
Leiden is ontzet en dit vieren we tot op de dag van vandaag met Hutspot en Haring en Witte brood.

Het programma

Leidens Onzet heeft een vast programma met veel vaste punten. Niet iedereen doet aan al de onderdelen mee, maar zeer wel toch wel een paar.

Haring & Witte Brood

Deze activiteiten beginnen al half september met het inschrijven voor de gratis Haring en Witte brood. Deze worden op 3 oktober uitgedeeld aan alle Leidenaren, geboren, getrouwd of woonachtig. Hiervoor moet je je wel inschrijven en zo ontstaat er een hele lange gezellige rij voor de Waag. Persoonlijk sla ik deze altijd over. Niet omdat ik niet van Haring en Witte Brood hou, maar het past gewoon in niet in mijn agenda om ze die dag op te gaan halen.

Koraalzaag

Iets wat ik wel doe (sinds vorig jaar) is een avond gaan inzingen voor de Koraalzang. De Koraalzang is op 3 oktober om 8.00 uur (’s ochtends!) in het Van der Werff park aan de voet van het standbeeld van deze oud-burgemeester. Hier staan dan duizenden Leidenaren uit volle borst te zingen. Geen hippe nummers, maar liederen uit de oude tijd. Daarom is het goed om ze nog een keer te oefenen onder streng toezicht van de dirigent.

Taptoe

Voorafgaande aan 3 oktober is er op 2 oktober een grote optocht door de stad van alle jeugd (sport)verenigingen. Vele hebben daar dus ooit zelf in meegelopen of hebben hun kinderen nu meelopen. Er wordt dus veel gezwaaid en geroepen naar bekende. Leuk is altijd om te zien wat de populaire kindernamen zijn. We testen er altijd een paar uit en dan kijken hoeveel kinderen opkijken 😉

Hutspot

Voor mij is dit ook altijd de dag dat er hutspot gegeten wordt. Je zou denken dat we dat op 3 oktober doen, maar na de Taptoe wordt er flink gestapt en hutspot is natuurlijk daar een hele goede bodem voor. De ene keer eten we dat bij iemand thuis en de andere keer in de stad. Het is trouwens niet gezegd dat ik het op 3 oktober zelf ook niet nog een keertje eet. Bij de inschrijving voor Haring en Witte brood, kun je je ook inschrijven voor een gezamenlijke (gratis) hutspot maaltijd. Maar ook veel restaurants hebben het op de menukaart zijn. Persoonlijk eet ik het ook alleen deze dagen en de rest van het jaar niet meer.

De stad in

Op 2 oktober gaart iedereen de stad in. Overal zijn er dan bandjes en er is natuurlijk kermis en een (nachtelijke) markt. De vraag in de dagen voor 3 oktober is dan ook standaard; “Ga je nog de stad in?” Het idee is ook om de hele avond/nacht door de stad te lopen en overal oude bekende tegen te komen. Vaak ook mensen die je ook alleen maar ziet tijdens 2/3 oktober 🙂

Reveille

De echte diehards gaan in een keer door, maar zelf ga ik meestal wel een paar uurtjes nog slapen. Stipt om 7.00 staan we dan weer bij het stadhuis voor de Reveille. Hier worden de eerste liederen ten gehoren gebracht. Daarna gaat er een stoet door de stad om iedereen wakker te maken. Deze sla ik even over en moet eerst nog even wakker worden en ga even koffiedrinken. Dit kan niet te lang, want om 8.00 moeten we alweer in het Van der Werf Park zijn voor de Koraalzang

Lakenhal

Na het Koraalzang is er weer tijd voor koffie met appeltaart. Als dat op is en we ons een beetje willen opwarmen, gaan we naar de Lakenhal. In dit museum in Leiden is een speciale 3 oktober zaal. Hier hangen verschillende schilderijen over die tijd. Ook is er een pot waar de hutspot in gevonden is, te zien en een briefjes die door de postduiven naar de Prins van Oranje werden gestuurd. Het museum is gratis toegankelijk en er zijn extra suppoosten die je meer over die tijd kunnen vertellen. Grote Zus gaat al jaren mee naar de Reveille en het Koraal, maar vindt dit altijd het leukste. Helemaal nu ze ook op school de verhalen over 3 oktober horen.Kermis

Natuurlijk is er ook Kermis. Wij vinden dat het de grootste kermis van Nederland, ongeacht wat ze daar in Tilburg over zeggen. Voor mij hoeft het niet zo. Ook mijn meiden vinden het vaak veel te lawaaierig. Dit is ook waar voor gespaard wordt, want een ritje in het reuzenrad kost al snel meer dan €10 per persoon.
Ook is er altijd een Oudhollandse kermis. Daar kost een ritje in de draaimolen €1 en staat de muziek niet zo hard. De meiden vinden dit ook veel leuker, want alle vriendjes en vriendinnetjes zijn daar ook
De optocht 

In de middag is er nog een optocht door de stad. Dit is een optocht met een thema en lijkt ook meer op de carnavals optochten. Uiteraard lopen er altijd veel bekende mee, maar die zie ik meestal niet. Want bijna elk jaar zie ik maar weinig van de optocht omdat ik dan met mijn rug er naar toe ergens een biertje sta te drinken. Tegenwoordig sta ik iets meer vooraan, want de meiden willen natuurlijk wel vooraan staan om alles te kunnen zien.

Hoe ik de rest van 3 oktober doorbreng is een beetje afhankelijk van het verloop van de vorige avond en het weer. We kunnen namelijk nog een heerlijk herfstzonnetje hebben, maar ook stromende regen. Dit jaar wordt het weekend nat, maar 3 oktober heerlijk weer. Met een beetje geluk haal ik het tot het vuurwerk om 23.00 uur

Andere Gewoontes en Tradities

• De winterjas en de verwarming mogen pas aan na 3 oktober
• Iedereen draagt zoveel mogelijk de kleuren rood en wit (kleuren van de Leidse vlag) waarbij de rode of witte 3 OctoberShawl niet mag ontbreken en de bledderdrooghouwer voor de natte 3 oktober dagen (= Leids voor paraplu)
• Op het menu staat naast haring, witte brood en hutspot ook zeker een kaneelstok, een oliebol, suikerspin, broodje beenham, kamikaze burger (de burger die al het langste ligt op de BBQ), druiven en voor mij ook een banaan met slagroom en chocolade.
• De echte Leidenaar spaart ook het hele jaar al voor 3 oktober. Dit kan een speciaal spaarpotje zijn, maar tegenwoordig zie ik in de dagen voor 3 oktober ook veel mensen hun AH spaarboekjes inleveren.
• Ik draag op 3 oktober mijn ‘ 3 oktober trui’ en laat mijn jas en tas thuis. Wel zorg ik altijd dat ik een pakje zakdoekjes bij me heb en een flesje handreiniger. Dit voor de nodige bezoekjes aan de WC hokjes

WIl je meer weten over dit volksfeest? Kijk en luister dan naar onze Leidse Helden; Jochem Myjer, Rubberen Robbie en Barry Badpak

Heb jij wel eens 3 oktober gevierd of vieren jullie iets soortgelijks in je woonplaats?